Төөнөгөө

Эрдэнэт хотод огт хөгширдөггүй нэгэн хүн бий. Бүрх малгай духдуулж, байдгаараа инээж суудаг тэр хүнийг Төөнөгөө гэдэг. Тэндхийн найман настай балчраас наян настай буурай хүртэл түүнийг танина. Таних танихдаа, хүндлэн дууддаг. Зарим нь түүний нэрийг өөрөөс нь өмнө байсан юм шиг танил, дотно санагддаг ч гэдэг. Харин залуучууд түүний нэрийг янз бүрийн зүйрлэлдээ ашиглана. Төөнөгөөтөх, Төөнөгөө шиг гээд л... Тэр ийм л алдартай нэгэн билээ. Эрдэнэт хотынхон өдийг хүртэл Төөнөгөөг өрөвдөн хайрлаж, өмчилсөөр байгаагийн учир юу юм бүү мэд. Зүгээр л Төөнөгөө үл мэдэх нэгэн дохиогоор энэ хотын бүх хүмүүсийн хүндлэлийг хүлээдэг юм. Хүмүүсийн яриаг сонсоход, “Төөнөгөөд мөнгө өгвөл үржинэ”, “Төөнөгөөд хоол авч өгвөл буян арвижна” гэж бэлгэшээдэг нь илт. Тэр ч бүү хэл цайны газрын ажилчид Төөнөгөөг орж ирсэн өдөр орлого их ордог хэмээн байнга л хоолныхоо дээжээс өгнө.

Ч.АЛТАНСҮХ: ХҮҮХДИЙН ДУУ ЦАГ ҮЕЭ ДАГАН ШИНЭЧЛЭГДЭХ ЁСТОЙ

“Би хүүхдийн 200 орчим дуу зохиосноос 30 нь хит болсон” гэж ярих эрхмийг Ч.Алтансүх гэдэг. Сонгинохайрхан дүүргийн 26 дугаар цэцэрлэгийн дуу хөгжмийн багш түүнийг тус дүүргийн урлагийн үзлэгийн “бамбай” ч гэж хэлж болно. Үнэндээ манай хүүхдийн дуунуудыг бүгдийг нь нилүүлээд ч 200 хүрэхгүй гэж ярих хүн бий. Гэтэл ачир дээрээ бид хүүхдийн дуунд нэг их анхаарал хандуулдаггүй бололтой. Харин Алтансүх багшийн хэлснээр одоо болтол хүүхдэдээ “Маамуу нааш ир”, “Жижигхэн гацуурхан”, “Чигчийхэн чинээ биш ээ” дууг зааж өгч байгаа томчууд маань бяцхан үрсээ шинэ хэмнэлд татагдаж байгааг тэр бүр анзаардаггүй гэнэ. Түүний хэлсэн үгийг батлах гэсэн мэт “Рок жимс” хамтлагийн хүүхдүүд бидэнд “Гараа угаая” дууг жинхэнэ рок, попын хэмнэлээр дуулж үзүүллээ. Өхөөрдөм жаахан хүүхдүүд дуу бүхнээ хөдөлгөөнтэй нь хамт цээжилсэн нь үнэхээр сэтгэл хөдлөм байсан шүү. 

РОК ПОПЫН НАМУУХАН ЭГШИГ

     
Огт өөрчлөгддөггүй хүн байх юм аа. Байдраг надад тэгж л санагддаг. Арваадхан насандаа харж байсан Байдраг ахын төрх энэ олон жилийн туршид огтхон ч хувираагүй мэт. Намирсан урт үс, хар хүрэм, бариу өмд, мөнгөн гинж нь цаанаа л нэг донжтой. Тэгсэн хэрнээ даруухан. Магадгүй хэт даруу. Гэсэн ч энэ байдал нь түүний өвөрмөц хүн болохыг нууж үл чадна. Хурц, бардам байдал “ханхалсан” энэ хүний харц гал цогоор дүүрэн байдаг. Гэхдээ хоолой нь нэг л намуухан. Яг л “Нар ойрхон жаргадаг”, “Үл таних эмэгтэй”, “Чамайг хайраар дутаалуу” дууны аялгуунд тэр өөрийгөө шингээсэн мэт. Ярилцаж байхдаа тэр нөгөө л янзаараа миний өөдөөс харан сууна. Томоотой, яриасаг энэ хүн тайван хэрнээ тод нэгэн аж. “Чингис хаан” хамтлагт 14 жил зүтгэсэн түүнтэй Эрдэнэт хотод хийж буй тоглолтынх нь үеэр уулзсан юм. 

Н.ТУНГАЛАГ: Дэлхийн одон орон судлалын анхны төвүүдийг монгол хаад байгуулсан

Сансарт хог хаягдал олширсноор, хиймэл дагуулууд аюулд орлоо гэсэн мэдээ дэлхий дахиныг түгшээж байна. Одоогийн байдлаар дэлхий орчмын тойрог замд бүртгэлтэй 17 мянган объект яваа. Тэдгээрийн хэдхэн хувь нь л идэвхтэй ажиллаж буй аппаратууд. Харин бусад нь сансрын хог хаягдал юм. НАСАгийн тооцоогоор хамгийн жижиг 10 см хүртэлх хэмжээний хаягдлыг оролцуулбал 28 мянга орчим хог хаягдал сансарт нисэж яваа аж. Энэ сэдвийн хүрээнд ШУАийн Одон орон, геофизикийн судалгааны төв (ООГСТ)-ийн эрдэм шинжилгээний ахлах ажилтан, байгалийн ухааны доктор Намхайн Тунгалагтай ярилцлаа.

ГАЗРЫН АЛБА БОГД ХААНЫ МУЗЕЙГ ДЭЭРЭМДЛЭЭ

Зуун жилийн өмнөх арванхоёрдугаар сарын 29-нд монголчууд Манж гүр нээс салж, тусгаар тогтносноо дэлхий дахинд зарлаж, VIII Богдыг Монгол Улсын эзэн хаанаар өргөмжилсөн түүхтэй. Монгол төр, шашныг хослон баригч наймдугаар Богд Жавзандамбын Дэнчин галбын хэрмэн дэх шар ордон шатсан тул Туул голын хөвөөнд ногоон ордны уран барилгын цогцолбор сүндэрлүүлсэн гэдэг. Билгийг хөгжүүлэн бадруулагч эл сүмийг 1893 оноос эхлэн 13 жил барьсан бөгөөд 1926 оноос эхлэн музей болгожээ. Гэтэл энэ түүхт газрын дэргэд авто зам тавьж, зочид буудал барихаар болоод байна.