Алтран шаргалтах шүйтэн элсийг хурууныхаа завсраар урсган суухдаа, өөрийгөөэлсэн цаг мэтээр төсөөлнө. Би ийм л үед цаг хугацааг атгачихсан юм шиг гэгэлзэн суудаг даа...

Wednesday, March 31, 2010

Т.Төгсөө: Монголчууд мюзикл хийсэн гэж ярих болоогүй


1980-аад онд “Хошин урлагийн театрын бүжиг дэглээч” гэж тодотгосон пропусктай нэг хүн байсан нь Т.Төгсөө. Тэрбээр “Парисын дарь эхийн сүм”, “Шар тэнгисийн тарчлаан”  жүжгийн бүжгийг дэглэсэн бөгөөд энэ жүжгээрээ “Гэгээн Муза” наадмын бүжиг дэглээчийн төрөлд нэр дэвшээд байгаа юм. 

Театр судлаач Батсайхан: Театр гэдэг чинь нийлмэл урлаг


Францын Сурбоны их сургуульд “Театр судлаач” мэргэжлээр суралцаж ирээд, эх орондоо ажиллаж байгаа энэ хүнийг Батсайхан гэдэг. Тэрбээр 2006 оноос хойш “Гэгээн Муза”наадмын шүүгчээр ажиллаж байгаа. Түүнтэй Монголын театр урлагийн талаар ярилцлаа.
 


Tuesday, March 30, 2010

Ц.Төмөрбаатар: Бид жүжгийнхээ орчинд үзэгчдийг дагуулж очдог


Хятадын зохиолч Цо Юугийн зохиолоор бүтээсэн энэ жүжгийг “Х Түц” хамтлаг тайзнаа амилуулахдаа, “Манай жүжигт туслах дүр байхгүй, бүгд гол дүр” хэмээн ярьж байсан юм. Үнэхээр л энэ жүжгийн дүр бүхэн “тод” байлаа. Эднээс Жоу Фу Яны дүрийг бүтээсэн Ц.Төмөрбаатар гуайг онцолж цөөн хором ярилцсанаа хүргэе.

Monday, March 29, 2010

“Хунт нуур”-ын тусгал дахь "Хүн-Хунгууд"


Театр шинэ хунтай боллоо. Нэр нь Саруул. Театрынхан түүнийг Оюун агснаас хойших хамгийн уран гартай хун гэлцэнэ. Бас хар хун, цагаан хунд зэрэг тоглож байгаа дөрөв дэх балетчин. Энэ боломж хүссэн балетчин бүрт олддоггүй билээ. Саруулын партнер бол Од. Тэд тайзан дээр ч, амьдрал дээр ч хосууд... Бүжгийн дөртэй болсон эрэгтэй балетчидыг гадаадын театрууд “аваад явчихдаг”. Харин Од монголдоо үлдсэн цөөхөн эрэгтэй балетчидийн нэг. Тиймдээ ч дуурийн театрын сүүлийн үеийн ихэнх балетад гоцлож байгаа. Товчхондоо, Од, Саруул хоёр бол Монголын балетын урлагийн хамгийн шинэ одод. Монголын бүжгэн жүжгийн ханхүү, гүнж хоёртой ярилцлага хийхээр болзсон минь санаандгүй хэрэг биш. Тэд одоо дөнгөж 20, 21 настай хэдий ч дэлхийн бүжгэн жүжгийн гурван ноён оргилын хоёрт нь гоцлоод байна. Зураг авалтын үед бид анх уулзсан юм. Нуурын мандал дээгүүр хөвөх мэт хөнгөн алхаа нь тэднийг балетчин гэдгийг нотлоод өгнө. Саруул дөнгөж төрсөн нялх хүүхдийнхээс ч тунгалаг харцтай. Бүр гайхмаар тунгалаг. Харин Од бол супер залуу. Эр хүний төгс гоо үзэсгэлэнгийн илэрхийлэл болсон Микеланжелогийн алдарт баримал “Давид” амилаад ирсэн мэт л сэтгэгдэл төрүүлнэ. Тэднийг хармагцаа “Энэ дэлхий дээр чинь хүн-хунгууд амьдардаг юм байна ш дээ” гэж уулга алдав. Тийм ээ, Одын цас шиг цагаан инээмсэглэл, Саруулын зөөлөн “өнгө”-тэй нүд яг л сонгодог урлагт зориулагдсан юм шиг санагдана. Магадгүй сонгодог урлаг тэднийг ийм болгож “өсгөө” биз...

Sunday, March 28, 2010

Эсмеральдагийн зүрх монголоор цохилохыг анирдлаа

“Парисын дарь эхийн сүм”
“Шилдэг тайзны зураач” номинацд нэр дэвшсэн: Т.Ганхуяг
“Шилдэг эмэгтэй гол дүр” номинацд нэр дэвшсэн: У.Уранчимэг, Г.Отгонцэцэг
“Шилдэг эрэгтэй гол дүр” номинацд нэр дэвшсэн: Г.Эрхэмбаяр, Г.Амгаланбаатар, С.Болд-Эрдэнэ
 “Парисын дарь эхийн сүм” жүжгийн уран бүтээлчидтэй ярилцах гэж олон хоног Драмын театрыг зүглэхдээ жүжгийн бэлтгэл, зураг авалт, бүжиг дэглэлт, оройн тоглолт зэрэг ар араасаа цуварсан их ажлын дундуур бидний яриа ийнхүү өрнөсөн юм.

 http://itpmmn.files.wordpress.com/2009/10/es1.jpg

Буржгар үс, ягаан цув. Бодлогошронгуй хэрнээ гэнэн харц. Хэзээ ч юм төсөөлөлд минь байсан тэр л Эсмеральдаг У.Уранцэцэг бүтээжээ. Нүдээрээ "Яагаад" гэж асуух шиг цоо ширтэнэ. Харцаараа шатаана... Харин Г.Отгонцэцэг миний огт мэдэхгүй Эсмеральда байлаа. Хүүхдэрхүү инээд,  урин дуудах шиг харц нь намайг тайзны зүг хөтөллөө. Гоо үзэсгэлэнгийн билэгдэл болсон Эсмеральда магад ийм л охин байсан болов уу гэж шүүрс алдмаар гээч... Ингэж би тэс өөр араншинтай хэдий ч Эсмеральдатай тун адилхан хоёр бүсгүйтэй танилцлаа.

Saturday, March 27, 2010

Музагийн “хүүхдүүд” шилдгээ тодрууллаа

“Гэгээн Муза” наадмын ёслолын ажиллагаа эхлэнийн өмнө улаан хивсний ёслол болдог. Энэ үед  уран бүтээлчид үдшийн гоёлоо сонирхуулж, хэний ч дүрд хувиралгүйгээр өөрийгөө “үзүүлдэг” билээ. Тийм ээ, театрын уран бүтээлчид жилдээ ганцхан удаа үзэгчдийн хаалгаар орж байгаа нь энэ. "Театр бол сvм, тайз бол шүтээн” гэсэн үгийг өөрийн эрхгүй дурсаад жилдээ ганц тохиох дэлхийн театрын өдрөөр ариун сүмд зочилсондоо баярлав. Шагнал гардуулах ёслолын ажиллагаа эхлэхээс өмнө уран бүтээлчидтэй цэнхэр өнгийн коктэйл тулгаж, наадмын талаар яриа өрнүүлэхдээ “Гэгээн Муза наадмын уран бүтээлчид болороор гоёно” гэсэн уриа үгийг бодож толгой сэгсэрсэн минь санаандгүй хэрэг биш ээ. Тэнд болор гоёлоос гадна болор “ундаа” байсан юм. Тиймээс л уран бүтээчиддээ “Өнөөдөр” сониноос, ганцхан асуулт “тулгалаа”...

Monday, March 22, 2010

Айсуй цахилах “АЯНГЫН БОРОО”


“Х Түц” хамтлагийн бүтээсэн энэхүү эмгэнэлт уян­гын жүжгийн найруулагч Н.Найдан­дорж болон жүжигчин Одон­чимэг Пан Игийн дүрээр, Ц.Төмөрбаатар Жоу Фу Яны дүрээр, Б.Нарансолонго Си Фан Игийн дүрээр, Т.Бархүү  Жоу Пиний,  Л.Баттулга  Лу Гуйн дүрээр, С.Сарантуяа Ши Пиний дүрээр “Гэгээн Муза” наадамд нэр дэвшжээ. Нэг жүжгээс ийм олон уран бүтээлч нэр дэвшиж байгаа нь энэ уран бүтээлийн чанар чансааг илтгэх үзүүлэлт билээ. Хэрэв та энэ жүжгийг үзэж амжаагүй бол энэ сарын 2-нд драмын театрыг зориорой. “Гэгээн Муза” наадамд зориулан дахин нэг удаа тоглох гэж байгаа юм билээ.

Saturday, March 20, 2010

Гэгээн Муза 2009 наадмын зохион байгуулагчид

Д.Цэрэнсамбуу: Театрт үе үеийн төлөөлөл байх ёстой

 “Өчигдөр, өнөөдөр, маргааш гэсэн гурван цагын хэлхээсийг “атгаж” суудаг ажилтай” гэж ярих энэ хүн бол Драмын Эрдмийн театрын захирал Д.Цэрэнсамбуу. Түүнд маш олон түлхүүр бий. Янз бүрийн цоож онгойлгох хэрэгтэй байдаг тул сүүлдээ “түлхүүр тааруулагч”  болсон гэж ярина лээ. Драмын театрын уран бүтээлчид бүгд өөр өөрийн гэсэн цоожтой гэсэн. Тэрбээр энэ тухайгаа ярихдаа “Олон янзын араншинтай хүмүүсийг түлхүүрдэж чадвал бид бие биенээ илүү ойлгож, хэн хэндээ чин сэтгэлээсээ хандана шүү дээ” гэсэн юм. Д.Цэрэнсамбуу гуай “Гэгээн Муза” наадмыг санаачлан, зохион байгуулагчдын нэг учир тус наадмын талаар яриагаа эхлүүллээ.

Wednesday, March 17, 2010

“Алиса гайхамшгийн оронд”

“Алиса гайхамшгийн оронд” зохиолоор бүтээсэн олон кино байдаг. Хамгийн анхны кино нь 1903 онд Сесил Хэпуард, Перси Стоу нарын бүтээсэн 10 минут үргэлжилдэг богино хэмжээний дүрслэл билээ. Тэгвэл хамгийн сүүлд “Дисней” студийн найруулагч Тим Бартон шинэчлэн бүтээж, энэ сарын 7-нд үзэгчдийн хүртээл болгосон. Үзэгчдийг гурван жил хүлээлгэсэн энэ кино нээлтээ хийснээсээ хойш ашиг орлогоороо Boxoffice-ийг тэргүүлэх нь гарцаагүй байлаа. Гэхдээ араас нь “жагссан” кинонууд 50 сая доллараар бага үзүүлэлттэй байгаа нь кино ертөнцөд шуугиан дэгдээгээд байгаа юм.

“Boxoffice”-т багтсан бусад есөн киноны ашиг орлогыг нийлүүлээд ч 62 сая долларын үнэд хүрэхгүй байгааг дорх жагсаалтаас харж болно. Сонирхуулахад тус киноны хөзрийн хатны дүрийг найруулагчийн эхнэр Хелена Бонхам бүтээжээ. Харин Жони Деппийн хувьд Тим Бартонтой хамтран бүтээсэн долоо дахь кино болжээ. “Алиса гайхамшгийн оронд” зохиолыг бичсэн Льюис Керолл зөвхөн математиктай холбоотой бүтээл туурвидаг байсан гэдэг. Гэхдээ Английн хатан хаан түүнийг дуудаж, бүх бүтээлээ авчрахыг шаардах хүртэл шүү дээ. Ингэж тэр математикаас хальж, уран зохиолын ганцхан бүтээл туурвисан нь “Алиса гайхамшгийн оронд” хэмээх гайхалтай бүтээл билээ. Тэрбээр яруу найргийн олон түүвэр хэвлүүлсэн боловч хүн төрөлхтний оюун санаанд хамгийн тод үлдсэн нь Алисагийн аялал юм.

Льюис Керолл гайхамшигт зохиолынхоо санааг хүүхдүүддээ зориулан зохиодог үлгэрээсээ авсан гэдэг. Өрнийн утга зохиол судлалд 100 гаруй жилийн турш энэхүү зохиолын талаар судалж, олон төрлийн онолын санаа гарган дэвшүүлсэн бөгөөд Квантын физик онолыг судалж байгаа хүмүүсийн заавал унших номын жагсаалтад “Алиса гайхамшгийн оронд” ном байдаг юм. Уг номыг 40 жилийн өмнө Д.Алтанхуяг монгол хэлнээ хөрвүүлжээ.

Tuesday, March 16, 2010

Г.Золбоот: Эр хүнийг цаг, бөгж хоёр нь бүрэн дүүрэн харагдуулдаг

  
http://stat.gogo.mn/news/2009/7/9/zolboot-middle.jpg
-Манай “Өнгөт инээд” хамтлагийн хамгийн сүүлийн үеийн уран бүтээл энэ нэр хүндтэй наадамд өрсөлдөж, би өөрөө нэр дэвшсэндээ их баяртай байна. Мөн хамтран ажилласан уран бүтээлчид болон нэр дэвшигчиддээ амжилт хүсье.



Monday, March 15, 2010

"Солиотой жүжиг"-ийн уран бүтээлчид

“Солиотой жүжиг”-ийн дөрвөн уран бүтээлч “Гэгээн Муза” наадамд нэр дэвшжээ.
Тэгвэл эдгээр уран бүтээлчдийн хоёртой ярилцсан юм.


http://www.bolod.mn/Upload/news/erkhembayar666.jpghttp://iti-mongolia.org/Images/2008/Tuvshin.JPG



Sunday, March 14, 2010

Д.Энхдаваа: Гарын үзүүрээр урлах гэж олон жил сурдаг юм


"Гэгээн Муза” наадмын цомыг долоо дахь жилдээ урлаж байгаа Д.Энхдаваатай уулзахаар Дүрслэх урлагийн их сургуулийг зорьлоо. Тэрбээр энэ сургуульд 30 орчим жил багшилж байгаа. Төрийн их тамгыг сийлж, 1500 доллараар мөнгөн аяга худалддаг ч гэсэн багшийн ажлаа орхиж байсан удаагүй. Дарханы урлан ямар үнэртэй байдаг талаарх төсөөлөл маань алх дөшний чимээнд дарагдан замхарлаа. Энхдаваа гуай томоо төмөр сейфнээсээ олон зүйлсийн цуглуулгаа бүхий хайрцаг гарган үзүүлж суух зуур бид ярилцсан юм.

Friday, March 12, 2010

“Гэгээн Муза” наадмын жил жилийн өнгө

“Гэгээн Муза” наадам энэ жил найм дахь удаагаа зохиогдож байгаа. Жил бүр театрын урлагийн “баатрууд”-ыг тодруулдаг энэ наадмын шилдгийн шилдэг уран бүтээлд Гранпри цом олгодог уламжлалтай. Тэгвэл 2003 оноос эхтэй уг наадмын гранпри шагналыг ямар бүтээлүүд хүртэж байсныг сонирхуулья.

Thursday, March 11, 2010

Найруулагч Б.Баатар: Мөнгө олохын тулд үзэгчдийг татах хэрэгтэй ш дээ

 “Эхнэрээ зээлээч” жүжгээрээ “Гэгээн Муза” наадамд нэр дэвшиж байгаа найруулагч Баатартай уулзлаа. Түүний бие тааруу байсан тул гэрт нь очиж ярилцахаар болов. Халуурч байсан хэдий ч орноосоо өндийгөөд нарийхан урт тамхи гарган, асаалаа. Эхнэрийнх нь хийж өгсөн хар кофег оочингоо бид ийнхүү ярилцав.
 
http://farm3.static.flickr.com/2439/3637731916_436d1b2446.jpghttp://stat.gogo.mn/news/2009/6/16/baatar120070527-middle.jpg

Wednesday, March 10, 2010

Өнгөрсөн, одоо, ирээдүй гэсэн гурван цагийн хэлхээс - “Шар тэнгисийн тарчлаан”


Найруулагч Б.Мөнхдоржийг би “Үлэмжинй чанар”, “Харц хатан” жүжгээр нь эчнээ таних юм. Тэрбээр хамгийн сүүлд хүн төрөлхтөнд “заналхийлж” буй цөлжилтийн тухай өгүүлэх “Шар тэнгисийн тарчлаан” дуулалт жүжгийг найруулсан билээ. Энэ бүтээл түүнийг “Гэгээн Муза” наадамд нэр дэвшүүлсэн. Энэ жүжигт элсийг шар тэнгис гэж нэрлээд, хэрхэн тарчилж байгаа тухай өгүүлдэг. Дэндүү хийсвэр санагдаж байгаа биз. Гэхдээ л  энэ хийсвэр бодлыг найруулагч Б.Мөнхдорж тайзнаа амилуулсан юм даа.

Н.Наранбаатар: Одоо надад дэлхийн сонгодог руу “дайрах” л үлдсэн

Залуу найруулагч Н.Наранбаатартай ярилцах цаг болзоод, хүлээх зуураа, “Парисын дарь эхийн сүм” жүжгийг хэрхэн найруулсан талаар нь театрын жүжигчдээс асууж суулаа.  Түүнийг жүжгийн сургуулилтын үеэр ааш муутай байхыг нь хэд хэд харсан болохоор эмээх сэтгэл төрсөн юм. Түүнтэй “Гэгээн Муза” наадамд нэр дэвшсэн бүтээлийнх нь талаар ярилцлаа.




Амгаланбаатар: Хоёр өөр цаг үеийн холбоос нь тайз юм уу даа


Бүсгүйчүүдийн хайр сэтгэлээр зугаа хийж, торгон алчуур бэлэглэдэг цэргийн жанжинг Феб гэдэг. Ёсорхуу, эрхэмсэг төрх нь хэний ч зүрхийг догдлуулах авч үнэндээ хэдхэн зоосны үнэтэйг мэдэх хүн үзэгчдээс өөр үгүй билээ. Түүний дүрийг бүтээсэн цагаан фрактай залуу “Гэгээн Муза” наадамд нэр дэвшсэн нь Г.Амгаланбаатар байлаа.

Thursday, March 4, 2010

ям: Урьд зохиосон хөгжмийг энэ цагт тохируулан найруулсан хүнийг л хөгжмийн зохиолч гэдэг


Цал буурал үстэй хэдий ч нүдэндээ галтай энэ хүн 10 орчим дуулалт жүжгийн хөгжмийн зохиол бичжээ. Ярианых нь хэмнэл огцом өндөрсөж, заримдаа сонсогдохооргүй аяархан болно. Түүний сэтгэл хэмээх хөгжмийн өнгө данга гэмээр энэ ярианд би дасаж эхэллээ. Царайных нь хувирлыг ажвал ямархан нэг чимээ хайгаад байх шиг ээ. Нүдээ аньж, нам гүмийг үүсгэнэ. Тэгснээ яг л мөрөөдлөө ярьж буй жаал шиг гараараа агаарт дүрсэлж эхэлнэ. Тэр дүрслэл нотноос огт өөр байсан тул би төсөөлөл нь зөвхөн өөрт нь сонсогддог гэж бодсон юм. Тэрбээр энэ жилийн “Гэгээн Муза” наадамд “Бодончир Сэцэн” жүжгээрээ нэр дэвшиж байгаа юм. “Юм яриад эхлэхээрээ дуусдаггүй” гэж эхлэсэн ярилцлагаасаа “Сонсогчид мэдлэг хэрэгтэй” гэсэн үгийг онцолмоор байна.